بایسته های تمدنی در حکومت اسلامی از دیدگاه فداییان اسلام

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد تاریخ و تمدن ملل اسلامی دانشگاه بین المللی امام خمینی، قزوین، ایران

2 دانشیار تاریخ و تمدن ملل اسلامی دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران

چکیده

فداییان اسلام، به عنوان جنبشی مردمی-مذهبی در اوایل دهه بیست، به منظور دفاع از اسلام و اجرای احکام اسلامی، وارد فعالیت های اجتماعی و سیاسی ایران شدند و اقداماتی به منظور ساخت جامعه و حکومت اسلامی انجام دادند. نوشتار پیش‌رو در پی پاسخ به این پرسش است که فداییان اسلام در مبانی نظری و عملی چه بایسته‌های تمدنی را برای حکومت اسلامی آرمانی‌شان لحاظ داشته‌اند؟ نگارندگان با روش تحلیل محتوا، و بررسی کتاب راهنمای حقایق و پرونده‌های بازجویی فداییان اسلام(چاپ‌شده در مجموعۀ چهارجلدی فداییان اسلام در آئینۀ اسناد) بایسته‌های تمدنی مورد توجه فداییان و گزاره‌های مرتبط با این بایسته‌ها را استخراج کرده و به تحلیل آنها پرداخته‌اند. یافته‌های تحقیق حاکی از این است که اسلام‌خواهی، اتحاد جوامع اسلامی، حمایت از تولید داخلی، اشتغال‌زایی، عدالت‌خواهی، مبارزه با مظاهر فساد و استعمار، تبلیغ فرهنگ دینی و ملی و علم‌آموزی بایسته‌های برجستۀ تمدن‌سازی اسلامی از دیدگاه فداییان اسلام است.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Civilizational Necessities in the Islamic Government from the Viewpoint of Fadaiyan Islam

نویسندگان [English]

  • Ahmad Asgari 1
  • Abdollah Hemmati Golyan 2
1 MA in History and Civilization of Islamic Nations, Imam Khomeini International University, Qazvin, Iran
2 Associate Professor of History and Civilization of Islamic Nations, Ferdowsi University, Mashhad
چکیده [English]

Fadaiyan Islam, as a popular-religious movement in the early 1940s, entered the political and social activities of Iran in order to defend Islam and implement Islamic rules and took measures in order to establish an Islamic society and government in Iran. The present article tries to answer the following question: What civilizational necessities for the ideal Islamic government did Fadaiyan Islam consider in their theoretical and practical principles? The authors extracted and analyzed the civilizational necessities regarded by Fadaiyan and related issues to them by using content analysis method of the book Rahnemaye Haghayegh va Parvandehaye Bazjouei Fadaiyan Islam (published in the 4 volume collection of Fadaiyan Islam dar Ayeneh Asnad). The findings show that seeking Islam, unity of Islamic societies, supporting domestic production, creating jobs, seeking justice, fighting the manifestations of corruption and colonialism, propagating religious and national culture, and education are the most important necessities of establishing an Islamic civilization from the viewpoint of Fadaiyan Islam.
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Fadaiyan Islam
  • Navvab Safavi
  • Civilization
  • Islam
  • Islamic Government
آبراهامیان، یراوند (1392). ایران بین دو انقلاب: از مشروطه تا انقلاب اسلامی، ترجمۀ کاظم فیروزمند و حسن شمس‌آوری و محسن مدیر‌شانه‌چی، تهران، مرکز.
بابایی، حبیب‌الله (1393). کاوشهای نظری در الهیات و تمدن، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
جعفریان، رسول (1387). جریانها و سازمانهای مذهبی سیاسی ایران، تهران، مؤسسۀ خانه کتاب.
حداد عادل، فرید‌الدین (1383). «نواب نوشت.... نقد و بررسی کتاب راهنمای حقایق به‌عنوان مانیفیست گروه فداییان اسلام»، مجلۀ زمانه، س 3، ش 24، ص 27-38.
حسینیان، روح‌الله (1384). نقش فداییان اسلام در تاریخ معاصر ایران، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
خوش‌نیت، سیدمجتبی (1360) نواب صفوی، اندیشهها، مبارزات و شهادت او، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، منشور برادری.
رزاق‌پور، صادق (1381). «فداییان اسلام: معرفی عناصر، اندیشه‌های سیاسی و عملکردها»، مجلۀ رواق اندیشه، ش 13، ص 87-106.
عبائی، محمد، و دیگران (1366). «خاطرات مشترک»، فصلنامۀ یاد، ش 6، ص 26-60.
عباسی، ابراهیم (1390). «چیستی سنت فکری رادیکالیسم اسلامی در ایران: بررسی موردی جمعیت فداییان اسلام»، فصلنامۀ سیاست، دورۀ 41، ش 4، ص 155-174.
عنایت، حمید (1372). اندیشۀ سیاسی اسلام معاصر، ترجمۀ بهاءالدین خرمشاهی، تهران، خوارزمی.
غلامی‌مقدم، فاطمه (1383). «اندیشۀ سیاسی فداییان اسلام»، مجلۀ تاریخپژوهی، ش 18، ص 104-126.
فراتی، عبدالوهاب (1386). «حوزۀ علمیۀ قم: عبور از مشروطه و اقبال به حکومت اسلامی»، فصلنامۀ علوم سیاسی، ش 39 و 40، ص 7-28.
فیرحی، داوود (1393). فقه و سیاست در ایران معاصر، تهران، نشر نی.
گل‌سرخی کاشانی، محمدامین (1394). جمعیت فداییان اسلام در آئینه اسناد، تهران، مؤسسۀ مطالعات تاریخ معاصر ایران.
محلاتی، فضل‌الله (1376). خاطرات و مبارزات، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
ملائی توانی، علیرضا (زمستان 1378 و بهار 1379). «آسیب‌شناسی یک جنبش: تأملی در اندیشه و عمل جمعیت فداییان اسلام»، پژوهشنامۀ متین،  ش 5 و 6، ص 287-318.
مهاجرانی، سیدعطاءالله (1375). «تمدن نوین اسلامی»، مجلۀ راهبرد، ش 12.
مهدی‌زاده، محمدرضا و محمد توکل (1386). «مروری بر زمینه‌های جامعه‌شناسی فناوری»، دوفصلنامۀ اقتصاد، برنامهریزی و بودجه، ش 105، ص 85-124.
واعظ طبسی، عباس (1394). یاران امام به روایت اسناد ساواک (55)، آیت‌الله عباس واعظ‌طبسی، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.