الگوی تحقق فرهنگ تمدن‎سازاسلامی در نظام تربیتی

ویسی, غلامرضا; محمدی, طاهره

الگوی تحقق فرهنگ تمدن‎سازاسلامی در نظام تربیتی

نوع مقاله : مقاله ترویجی

نویسندگان

¹ استادیار برنامه ریزی درسی پژوهشگاه علوم اسلامی امام صادق (ع)، قم، ایران

² گروه مدیریت آموزشی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

چکیده

هدف از انجام این پژوهش، دستیابی به الگویی برای تحقق فرهنگ تمدن‎ساز اسلامی در نظام تربیتی است. ماهیت زمینه‎ای فرهنگ تمدن‎ساز اسلامی در نظام تربیتی، ایجاب می‎کند که برای تحقق و توسعه‎ی آن، ابتدا فرایندها و سازوکارهای خاص آن، شناخته شوند. بنابراین این پژوهش به دنبال پاسخگویی به این سوال بوده است که: «فرهنگ فرهنگ تمدن‎ساز اسلامی برای نظام تربیتی چگونه محقق می‎شود؟». برای این منظور از روش تحقیق کیفی، به شیوه نظریه برخاسته از داده‎ها استفاده شده است. مصاحبه‎های عمقی با متخصصین تمدنسازی اسلامی و فرهنگ و ارتباطات که در زمینه‎ی فرایند مورد مطالعه، صاحب اثر و تجربه بودند، صورت گرفت که با روش نمونه‎گیری هدفمند انتخاب شدند. برای تحلیل داده‎ها از روش تحلیل مضمون استراس و کوربین استفاده شد. تحلیل مصاحبه‎ها و همچنین اسناد و مطالعات مرتبط، منجر به شکل‎گیری نظریه شد. الگوی به دست آمده از این پژوهش نشان می‎دهد، عوامل علی که منجر به تحقق فرهنگ فرهنگ تمدن‎ساز اسلامی برای نظام تربیتی می‎شود، سنجش آغازین، حاکمیت ارزش و برنامه درسی است و جامعه، جو سازمانی و اهداف سازمانی، ابزار در دسترس دانشجو به عنوان عامل‎های محیطی بر مطلوبیت ایجاد فرهنگ تمدنساز اسلامی موثر است که چنانچه امور فوق مسیر تحقق را امکان‎پذیر نماید، راهبردهای تقویت بنیه دینی، همراهی با تغییرات، سواد رسانه‎ای، توانمندسازی خانواده، توانمندسازی مدیران و کادر اداری، آموزش مبتنی بر بافت، انگیزش، توانمندسازی معلمان و مشارکت ذینفعان را پیش می‎گیرد که در نتیجه‎ی آنها، فرهنگ تمدن‌ساز اسلامی شکل می‎گیرد.

کلیدواژه‌ها

20.1001.1.37952538.1400.1.1.11.9

عنوان مقاله [English]

The model of realization of the culture of Islamic civilization in the educational system

نویسندگان [English]

Gholamreza Vaisi ¹
Tahereh Mohammadi ²

¹ Assistant Professor of Curriculum Planning, Imam Sadegh Institute of Islamic Sciences, Qom, Iran

² Department of Educational Administration, Faculty of Educational Sciences and Psychology, Mohaghegh Ardabili University, Ardabil, Iran

چکیده [English]

The purpose of this study is to achieve a model for the realization of Islamic civilization culture in the educational system. The nature of the ground of Islamic civilization culture in the educational system requires that in order to achieve and develop it, first its specific processes and mechanisms be known. Therefore, this research has sought to answer the question: "How is the culture of Islamic civilization culture realized for the educational system?". For this purpose, the qualitative research method has been used as a theory based on data. In-depth interviews were conducted with experts in Islamic civilization, culture and communication who had experience and experience in the field of the study process, who were selected by purposive sampling. Strauss and Corbin's content analysis method was used to analyze the data. Analysis of interviews as well as related documents and studies led to the formation of the theory. The model obtained from this study shows that the causal factors that lead to the realization of the culture of Islamic civilization culture for the educational system are the initial assessment, the rule of value and curriculum, and society, organizational climate and organizational goals, tools available to students as factors. Environment is effective on the desirability of creating an Islamic civilization culture that, if the above things are possible, strategies to strengthen religious strength, accompanied by change, media literacy, family empowerment, empowerment of managers and administrative staff, context-based education, motivation, teacher empowerment and It promotes the participation of stakeholders, as a result of which the culture of Islamic civilization is formed.

کلیدواژه‌ها [English]

Educational system
culture of Islamic civilization
multidimensional man
data theory

مراجع

بازرگان. عباس. (1399). مقدمه‎ای بر روش‎های تحقیق کیفی و آمیخته در علوم رفتاری. تهران: دیدار.

بختیاری، حسن. (1391). آموزش‎های دینی زنان مقدمه تربیت دینی فرزندان (مطالعه موردی: زنان شهر تهران). فصلنامه پژوهش در مسائل تعلیم تربیت اسلامی، سال 19، شماره 13، صص: 70-57.

بوش، تونی. (1399). تئوری‎های رهبری و مدیریت آموزشی، ترجمه‎ی محمد حسنی، مریم سامری و نرگس سکوتی، ارومیه: انتشارات دانشگاه ارومیه.

جان احمدی، فاطمه (1399). تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی. قم: معارف.

حاجی ده آبادی، محمدعلی (1395). درآمدی بر نظام تربیتی اسلام. قم: مرکز بین المللی ترجمه و نشر المصطفی.

خواستار، حمزه. (1388). ارائه‎ی روشی برای محاسبه‎ی پایایی مرحله‎ی کدگذاری در مصاحبه‎های پژوهشی. فصلنامه روش‎شناسی علوم انسانی، سال 15، شماره 58، صص: 174-161.

رحمان‎پور، محمد. (1390). بازاندیشی در معنا، جایگاه، چالشها و آثار عادت دادن در فرایند تربیت اسلامی. ماهنامه معرفت، شماره 1، صص: 59-72.

رسول زاده اقدم، صمد؛ عدلی پور، صمد؛ میر محمد تبار، سید احمد؛ افشار، سیمین. (1394). تحلیل نقش رسانه های اجتماعی در گرایش به سبک زندگی نوین در میان جوانان ایرانی. دوفصلنامه پژوهش های جامعه شناسی معاصر، دوره 4، شماره ۶، صص 60-33.

سرپرست سادات، سید ابراهیم. (1397). بایسته‎های فرهنگی، نظری و ساختاری شکل‎گیری تمدن اسلامی- ایرانی. فصلنامه مطالعات انقلاب اسلامی، سال 15، شماره 52، صص: 74-51.

کریمی. عبدالعظیم. (1384). نکته‎های روانشناختی در تربیت دینی فرزندان. تهران:ستاد اقامه نماز

لطیفی، میثم؛ سعدآبادی، حسن. (1393). پژوهشی پدیدارشناسانه برای فهم جوهره مدیریت جهادی. فصلنامه راهبرد فرهنگ، شماره 28، صص: 122-91.

محمدی پویا، فرامرز. (1399). تربیت زمینه ساز تمدن نوین اسلامی با تاکید بر اندیشه مقام معظم رهبری (مدظله العالی). فصلنامه پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی، سال 28، شماره 46 (1): 103-124.

مرزوقی، رحمت اله؛ جهانی، جعفر؛ ترک‎زاده، جعفر؛ امیری طیبی، مسلم. (1397). الگوی مفهومی تعامل مدرسه، خانواده و مسجد از منظر تعلیم و تربیت اسلامی. فصلنامه مطالعات راهبردی بسیج، سال 21، شماره 79، صص: 113-81.

نجفی، ابراهیم؛ احمدی، حسین. (1391). اهمیت، نقش و کارکرد خانواده از دیدگاه اسلام و بررسی جایگاه آن در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش. مجله خانواده و پژوهش، شماره 14، ص: 30-7.

هاشمی، شهناز. (1393). بررسی نقش رسانه در نظام تربیتی سند تحول بنیادین آموزش و پرورش: تاکید بر ضرورت آموزش سواد رسانه‎ای. فصلنامه رسانه، سال 25، شماره 4، صص: 18-5.

همت‎یار، میربشیر؛ نوروزی، رضا؛ اشرفی، فرشید؛ درویشی، زین‎العابدین؛ شیخ کانلوی میلان، امین. (1398). بررسی میزان انعکاس مفاهیم " سبک زندگی تمدن‎ساز اسلامی ایرانی پیشرفت" در محتوای کتاب‎های دوره ابتدایی از دیدگاه معلمان دوره ابتدایی. فصلنامه پویش در آموزش علوم تربیتی و مشاوره، دوره 5، شماره 10، صص: 23-2.

یزدیان، امیر (1390). سواد رسانه‎ای انتقادی: بررسی موردی سطح سواد رسانه‎ای دانشجویان کارشناسی ارشد تحقیق در ارتباطات دانشکده صدا وسیمای جمهوری اسلامی ایران. (پایان‎نامه کارشناسی ارشد). دانشگاه صداوسیما، تهران، ایران.

Ahmed, A., & Nulland, Y.V. (2016). How to assess your organization’s quality Culture. Journal of Organizational Change Management, 2(5), 82-98.

Baylis, J. & Steve Smith. (1997). Globalization of World Politics. London: Oxford University Press.

Burke, W. W. (2002). Organization change management: Theory and practice (3rd Ed). California: Sage publications.

Cohen, L; Manion, L; Morrison, K. (2011). Research methods in education (7th Ed). New York: Routledge Falmer.

Dimmock, c; and Walker, A. (2002). School Leadership in context societal and organizational culture, in T. Bush and L. Bell (Eds), The Principles and Practice of Educational Management, London: Paul Chapman Publishing.

Holloway, I., & Wheeler, S. (2010). Qualitative research in nursing and healthcare. Oxford, UK: Blackwell.

James, P.(2014).Aligning and Propagating Organizational Values. Procedia Economics and Finance, 11(3), 95-109.

Pant,A.,&Ojha,A.K.(2017).Managerial Values and organizational identities in the developing world: An introduction to the special issue. Journal of Human Values, 23(1), vii–xii.

Strauss, A.L. & Corbin, J. (2008). Basics of qualitative research. Translated by Mohammadi, B., Tehran: Human Science & Cultural Studies Center Publication. (In Persian).