مبانی منع به‌کارگیری سلاح‌های هسته‌ای و حقوق بشردوستانۀ محیط زیست

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکترای حقوق بین الملل وقاضی دادگستری

2 دانشجوی دکترای حقوق خصوصی دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

به‌کارگیری سلاح‌های نامتعارف و از جمله سلاح‌های هسته‌ای در منازعات و مخاصمات بین‌المللی یکی از چالش‌های عصر جدید است که خسارت‌های جبران‌ناپذیری را به جوامع انسانی و محیط زیست تحمیل نموده است. هدف این تحقیق تبیین مبانی به‌کارگیری سلاح‌های هسته‌ای در حقوق بشردوستانه، حقوق بین‌الملل و در فقه اسلامی با تأکید بر حفظ محیط زیست می‌باشد. روش تحقیق توصیفی ـ تبیینی است و از تفسیر حقوقی مقررات بین‌المللی و، همچنین، مراجعه به منابع حقوق اسلامی بهره گرفته شده است. اگرچه مقررات معینی در منع به‌کارگیری سلاح‌های هسته‌ای در حقوق بین‌الملل یافت نمی‌شود، با استناد به مبانی حقوق بشردوستانۀ محیط زیست، قواعد عام حقوق بین الملل و مبانی حقوق اسلامی، باید پذیرفت هرگونه تهدید یا استفاده از سلاح‌های هسته‌ای ممنوع می‌باشد و هیچ‌کس مجاز به استفاده از سلاح هسته‌ای و تجاوز به حقوق انسانی و محیط زیست نیست. بنابراین، در صورت بروز مخاصمات، طرف‌های درگیر موظف به رعایت قواعد منع به‌کارگیری سلاح‌های غیرمتعارف و سلاح‌های هسته‌ای می‌باشند، زیرا این سلاح‌ها نابودکنندۀ نسل‌ها و محیط زیست انسان‌ها هستند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Principles of the Prohibition of Using Nuclear Weapons and the Humanitarian Law of the Environment

نویسندگان [English]

  • Mahmoud Yousefvand 1
  • Hamed Kahvand 2
1 PhD. In International Law
2 PhD. Student in Private Law, Allamah Tabataba’ii University
چکیده [English]

Using unconventional weapons and especially nuclear weapons in international conflicts is one of the challenges of the new era which has imposed irreparable damages to human societies and the environment. The present research aims at explaining the principles of using nuclear weapons in humanitarian law, international law and Islamic jurisprudence emphasizing on preserving the environment. The research method is descriptive-explanatory and the legal commentaries of the international provisions and also the sources of Islamic law are used. Although there are no specific provisions in the international law regarding the use of nuclear weapons, by referring to the principles of the humanitarian law of the environment, general rules of the international law and the principles of the Islamic law, we must accept that any kind of threat through using nuclear weapons is prohibited and no one is allowed to use nuclear weapons and to violate human and environmental laws. Therefore; in case of conflicts, the parties have to observe the prohibition rules of using unconventional weapons and nuclear weapons, since these weapons destroy generations and the environment.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Nuclear Weapons
  • humanitarian law
  • Environment
  • International Law
  • Islamic Jurisprudence

مراجع

ابن‌ادریس حلی، محمدبن‌احمد (1410). السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، قم، دفتر انتشارات اسلامی.
ابواتله، خدیجه (1983م). الاسلام و العلاقات الدولیة فی السلم والحرب، قاهره، دارالمعارف.
تز، هنکر و دیگران (1387). حقوق بین‌المللی بشردوستانۀ عرفی، ترجمۀ دفتر امور بین‌الملل قوۀ قضاییه جمهوری اسلامی ایران و کمیته بین‌المللی صلیب سرخ، تهران، مجمع علمی و فرهنگی مجد.
الجبعی العاملی، زین‌الدین [شهید ثانی] (1387ق). الروضة البهیۀ فی شرح اللمعة الدمشقیۀ، تصحیح و تعلیق سیدمحمد کلانتر، نجف، مطبعة الادب.
جمعى از پژوهشگران (1426ق). فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل‌بیت‰، با اشراف سیدمحمود هاشمی شاهرودی، قم، مؤسسۀ دائرة المعارف فقه اسلامى.
حر عاملی، محمد‎بن‌حسن (1416ق). وسائل الشیعه، قم، مؤسسة آل البیت.
خوئى، ابوالقاسم (1422ق). محاضرات فى اصول الفقه، به‌کوشش محمد اسحاق فیاض، قم، مؤسسۀ احیاء آثار الامام الخویی.
رابرتسون، جفری (1383). جنایات علیه بشریت، حسین میرمحمدصادقی، مشهد، دانشگاه علوم رضوی.
ساعد، نادر (1386). حقوق بشردوستانه و سلاح‌های هسته‌ای، تهران، شهردانش.
طریحی، فخرالدین (1416ق). مجمع البحرین. تهران، کتابفروشی مرتضوی.
طوسی، ابوجعفر محمدبن‌حسن (1400 ق). النهایه فی مجرّد الفقه والفتاوی، بیروت، دارالکتاب العربی.
علیدوست، ابوالقاسم (1392). «فقه تولید، انباشت و کاربرد سلاح‎های غیرمتعارف»، حقوق اسلامی، ش38، ص 7-28.
فلک، دیتر (1387). حقوق بشردوستانه در مخاصمات مسلحانه، ترجمۀ قاسم زمانی و دیگران، تهران، شهر دانش.
کلینى، محمد‌بن‌یعقوب (1407ق).  الکافی، تهران، دار الکتب الإسلامیة.
کنعانی، محمدطاهر و دیگران (1385). حقوق بشردوستانه بین‌المللی ناظر بر حمایت از افراد در درگیری‌های مسلحانه (مجموعه اسناد ژنو)، تهران، جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران.
مجلسى، محمدباقر (1404ق). مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، تهران، دار الکتب الإسلامیۀ.
محقق داماد، سیدمصطفی (1375). «تدوین حقوق بشردوستانه بین‌المللی و مفهوم اسلامی آن»، تحقیقات حقوقی، ش18، ص147-210.
محقق کرکی، علی‌بن‌الحسن (1408ق). جامع المقاصد، قم، مؤسسة آل البیت.
مشهدی، علی (1389). ترمینولوژی حقوق محیط زیست، تهران، خرسندی.
مصطفوى، حسن (1402ق). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران، مرکز الکتاب للترجمة و النشر.
المکی العاملی، محمدبن‌جمال‌الدین [شهید اول] (1417ق). الدروس الشرعیة، قم، دفتر انتشارات اسلامی.
میانجى، على (1411ق).  الأسیر فی الإسلام. قم، دفتر انتشارات اسلامى.
نجفی، محمدحسن (بی‌تا). جواهرالکلام، تحقیق عباس قوچانی. بیروت، دار احیاء التراث العربی.
Brownlie, Ian (1969). Some Legal Aspects of the Use of Nuclear Weapons, Cambridge, Univercity Press, Vol.14, Part 2.
ICJ (1996) Advisory opinion I.C.J.Repords, Declaration of Shi jiuyong, “Legality of the Threat or Use of Nuclear Weapons”, www.icj-cij.org/files/case.
Sachadev, A.K (1999). “Surface to Surface Missiles and International Law”, Research Fellow, Strategic Analysis, Volume 23, Issue 3.
نشریات علمی پژوهشگاه علوم اسلامی امام صادق(ع)
دوره 3، شماره 3
پژوهش های دفاعی امنیتی اسلام
بهار و تابستان 1396
صفحه 89-110

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار