نسبت سیره شهید سلیمانی(ره) با تحقق تمدن نوین اسلامی (خوانش فقهی- سیاسی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه فقه و مبانی حقوق، پژوهشکده الهیات و معارف اسلامی، پژوهشگاه علوم اسلامی امام صادق(ع)، قم، ایران

10.22034/rcdir.2024.448735.1101

چکیده

تحقق تمدن نوین اسلامی در گرو بازگشت به آموزه‌های اصیل اسلام است؛ قرآن کریم و اهل بیت (علیهم السلام) و نیز امامین انقلاب اسلامی همواره پرچمدار تحقق تمدن اسلامی بوده‌اند؛ خوانش فقهی – سیاسی از سیره تمدن ساز شهید سلیمانی بیانگر آن است که سیره او، همواره مبتنی بر آموزه های فقهی و سیاسی اصیل کتاب و سنت و اندیشه‌های امامین انقلاب اسلامی بود. هدف این پژوهش ارائه قرائت فقهی- سیاسی از سیره شهید سلیمانی در راستای تحقق تمدن نوین اسلامی است. سؤال اصلی پژوهش آن است که خوانش فقهی- سیاسی از سیره شهید سلیمانی در راستای تحقق تمدن نوین اسلامی چگونه است؟ روش پژوهش، روش تحلیل مضمون از نوع تحلیل شبکه مضامین است. با توجه به خوانش فقهی- سیاسی از سیره شهید سلیمانی، مضامین سازمان دهنده متخذ از این سیره در راستای تحقق تمدن نوین اسلامی عبارتند از: ضرورت اخوت و برادری، ضرورت وحدت و انسجام امّت اسلامی، لزوم ارتباط امّت با ولایت، وجوب دفاع از ارزشها و مقدسات با نگاه تمدنی، ضرورت امنیت آفرینی و حمایت از مسلمانان و مظلومان به مثابه رکن رسالت تمدّنی؛ همچنین شهید سلیمانی(ره) بر اساس مضامین قرآنی و روایی مستخرج و نیز قواعد فقه سیاسی چون، قاعده «مصلحت»، قاعده«حفظ نظام»، قاعده «تولّی و تبرّی»، قاعده «وجوب تعظیم شعائر الهی و حرمت اهانت به آنها» و نیز قاعده «حرمت جان، مال و عِرض مسلمانان » و قاعده «نفی سبیل» در مسیر و سیره خود در راستای تحکیم و تقویت نظریه تمدن نوین اسلامی حرکت کرد و زمینه را برای تشکیل تمدن نوین اسلامی فراهم ساخت.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The relationship between Martyr Soleimani's biography and the realization of modern Islamic civilization (jurisprudential-political reading)

نویسنده [English]

  • Ali Karshenas
Assistant Professor, Department of Jurisprudence and Fundamentals of Law, Research Institute of Theology and Islamic Studies, Imam Sadiq Research Institute of Islamic Sciences, Qom, Iran
چکیده [English]

The realization of the new Islamic civilization depends on returning to the original teachings of Islam; The Holy Quran and Ahl al-Bayt (peace be upon them) as well as the Imams of the Islamic Revolution have always been the banner of the realization of Islamic civilization; The juridical-political reading of the civilization-making life of Martyr Soleimani shows that his life was always based on the original legal and political teachings of the book and the traditions and thoughts of the Imams of the Islamic Revolution. The purpose of this research is to present a jurisprudential-political reading of the life of Martyr Soleimani in the direction of realizing the new Islamic civilization. The main question of the research is, what is the jurisprudential-political reading of the biography of martyr Soleimani in the direction of realizing the new Islamic civilization? The research method is the theme analysis method of theme network analysis. According to the jurisprudential-political reading of the biography of Martyr Soleimani, the organizing themes taken from this biography in the direction of the realization of the modern Islamic civilization are: the necessity of brotherhood and brotherhood, the necessity of unity and cohesion of the Islamic Ummah, the necessity of connecting the Ummah with the province, and the necessity of defending values. and sacred things with a civilizational perspective, the necessity of creating security and supporting Muslims and the oppressed as a pillar of the civilizational mission; Also, Martyr Soleimani (may Allah be pleased with him) based on the themes of the Qur'an and the derived narrations, as well as the rules of political jurisprudence, such as the rule of "interest", the rule of "maintaining the system", the rule of "tulli and tabri", the rule of "obligation to bow down to divine rituals and sanctify insults to them". Also, the rule of "respect for the life, wealth and property of Muslims" and the rule of "negation of mustache" moved in the direction of consolidating and strengthening the theory of modern Islamic civilization and provided the ground for the formation of modern Islamic civilization.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Civilization
  • modern Islamic civilization
  • Shahid Soleimani
  • jurisprudential-political reading
قرآن کریم.(ناصر مکارم شیرازی، مترجم).
‏ ابن منظور، محمد بن مکرم. (1414ق). لسان العرب. بیروت، دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع.
ابراهیم نژاد، محمدرضا و پورعباس، محمد. (1396). « تمدن نوین اسلامی با رویکرد معناشناختی»، دو فصلنامه علمی – تخصصی تمدن نوین اسلامی، س1، ش1، ص 13-36.
ابن خلدون، ابوزید عبدالرحمن بن محمد. (1366).  مقدمة. (محمدپروین گنابادی، مترجم). تهران، علمی.
 ابن فارس،  احمد. (1411ق) . معجم مقاییس اللغة. (عبدالسلام هارون، محقق). بیروت، دارالجیل.
اراکی، محسن. (1393).  فقه نظام سیاسی اسلام. قم، دارالفکر.
اردبیلی، احمد بن محمد. (بی‌تا). زبدة البیان. تهران، مکتبة المرتضویة.
اردبیلی، احمد بن محمد. (بی‌تا). زبدة البیان. تهران، مکتبة المرتضویة.
انوری، حسن و دیگران. (1384).  فرهنگ بزرگ سخن. تهران، سخن.
آشورى، داریوش. (1381). تعریف ها و مفهوم فرهنگ. تهران، آگه.
الآصفی، محمدمهدی. (1430ق). فقه المقاومة دراسة فقهیة مقارنة. قم، المجمع العالمی لاهل البیت(علیهم السلام).
آل‌‌کاشف‌الغطاء، محمدحسین. (1388). آیین ما (اصل الشیعة). (ناصر مکارم شیرازی، مترجم). قم، امام علی بن ابی طالب (علیه السلام).
باقری چوکامی، سیامک و حاجی شاه ولدی، حسن. (1400). مکتب ولایی جستاری بر نظام معرفتی و عملی شهید سلیمانی(ره). قم، پژوهشگاه علوم اسلامی امام صادق(علیه السلام).
بیانات آیت الله خامنه‌ای، دسترسی در: https://farsi.khamenei.ir.
پهلوان شریف، محمد امین؛ کاظمی، محمد حسین .(1399). « تبیین الگوی شایستگی مدیران جهادی تمدن‌ساز (مورد مطالعه: شهید قاسم سلیمانی)» فصلنامه مدیریت اسلامی. دوره 28. شماره 4. بهمن 1399. صفحه 141-168.
جمعی از نویسندگان. (1398). چیستی تمدن. (سیدمحمدحسین صالحی، مترجم). قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
جهان نیوز. « دفاع حاج‌قاسم از اهل‌سنت و فلسطین »، دسترسی در:  688597https://www.jahannews.com/news/، 10 خرداد 1398.
حسینی مراغی، میرفتاح. (1417ق).  العناوین. قم، اسلامی.
خبرگزاری تسنیم. « تفسیر آیات قرآن توسط رهبر انقلاب|در حمایت از مظلوم نگاه به مذهب طرف مقابل نمی‌کنیم »، دسترسی در: 1399/03/21/2283293:https://www.tasnimnews.com/fa/news/، 2 بهمن 1401.
خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا). « هیچ جای دنیا علیه کسی ماجراجویی نکرده‌ایم/تکفیر و تکفیری آتش در خانه برادران سنی است ». دسترسی در: 94122414853https://www.isna.ir/news/ ، 2 بهمن 1401.
راغب اصفهانی، حسین بن محمد. (1412ق). المفردات. دمشق، دارمکتبة الشامیة.
شریعتی، روح الله. (1398).  قواعد فقه سیاسی. قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
الشریف الرضی(ره)، محمد بن حسین. (1381). نهج البلاغه.(محمد دشتی، مترجم). قم، مؤسسه تحقیقاتی امیرالمؤمنین(علیه السلام).
شهید ثانی، زین ‎الدین بن علی(1376) کشف الریبة عن أحکام الغیبة. تهران، مرتضوی.
‏‫شهید ثانی، زین ‎الدین بن علی(بی‌تا) مسالک الأفهام إلی تنقیح شرائع الإسلام. قم، مؤسسة المعارف الإسلامیة.
شهید خبر. « شهید سلیمانی بیشتر از اهل تشیع، در کنار اهل سنت بود». دسترسی در: https://www.shahidnews.com/news/article/11871، 4/11/1401.
شیرازی، علی. (1399). شاخصهای مکتب شهید سلیمانی. قم، خط مقدّم.
طریحی، فخرالدین. (1375). مجمع البحرین. تهران، مکتبة المرتضویه.
طوسی، محمد بن حسن.(بی‌تا). التبیان فی تفسیر القرآن. بیروت، دار إحیاء التراث العربی.
طهماسبی عالمه و دیگران. (1399) . سلیمانی عزیز. قم، حماسه یاران.
عاملی، حسن بن زین الدین. (1387) معالم الدین و ملاذالمجتهدین. تهران، المکتبه العلمیه الاسلامیه.
فیروزآبادی، محمد بن یعقوب. (1415ق).  القاموس المحیط. بیروت، دارالکتب العربیة.
کلینی، محمدبن یعقوب. (1401ق) . الکافی. تهران، دارالکتب الاسلامیة.
مامقانی، محمد حسن بن عبد الله. (بی‌تا).  غایة الآمال فی شرح المکاسب و البیع. قم، مجمع الذخائر الاسلامیه.
مجلسی، محمدباقر. (1403ق). بحارالانوار. بیروت، دار احیاء التراث العربی.
مجله الکترونیکی اخوّت. « مخالف شدید شیعه سازی و تغییر مذهب بود!». دسترسی در: 13847http://okhowah.com/fa/، 2بهمن 1401.
مصطفوی، محمدکاظم.(1421ق). القواعد. قم، اسلامی.
مطهری، مرتضی. (1385) . مجموعه آثار(کلیات علوم اسلامی؛ فقه – اصول فقه). قم، صدرا.
مظفر، محمدرضا. (1430ق).‌ اصول الفقه. قم، اسلامی.
مکتب شهید سلیمانی(ره) . (1398) میثاق نامه مکتب شهید سلیمانی(ره) . تهران، حفظ و نشر آثار شهید سپهبد قاسم سلیمانی.
موسوی بجنوردی، سیدحسن. (1389ق). القواعد الفقهیة. نجف، مطبعة الآداب.
موسوی خمینی‌، روح الله. (1388). صحیفه امام. تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س).
نجفی، محمدحسن. (1363). جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام . تهران، اسلامیه.
نراقی، احمد. (1375) . عوائد الایّام. قم، دفتر تبلیغات اسلامی.
نصیری، علی اصغر. (1399)« سیرۀ شهید سلیمانی در افزایش سرمایۀ اجتماعی نظام جمهوری اسلامی ایران با تاکید بر عنصر اعتماد سرمایۀ اجتماعی». فصلنامه مطالعات راهبردی بسیج،  دوره 23، شماره 89،بهمن 1399، صفحه 59-82.

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از تاریخ 10 اردیبهشت 1403
  • تاریخ دریافت: 25 اسفند 1402
  • تاریخ بازنگری: 10 اردیبهشت 1403
  • تاریخ پذیرش: 10 اردیبهشت 1403