مشروعیت بخشی تبعی مردم در حکومت اسلامی و پیامدهای تمدنی آن از منظر مقام معظم رهبری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه علوم سیاسی، مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی، قم، ایران

2 دانش‌آموخته دکتری حکمت متعالیه، مؤسسه آموزش پژوهشی امام خمینی، قم، ایران

چکیده

آیت‌الله خامنه‌ای در بیانات خود از نقش «مشروعیت‎‌بخشی» مردم به حکومت، در رویکردی طولی از حاکمیت توحیدی سخن به میان آورده‌اند. برخی پژوهشگران با برداشت خاصی از مفهوم «توحید در حاکمیت» می‌کوشند دیدگاه رهبری دراین ‎باره را با ارجاع به «نظریۀ مقبولیت» و یا با تفکیک «مشروعیت در مقام ثبوت از مقام اثبات» توجیه کنند. ولی بنا بر یافتۀ این پژوهش، مشروعیت‌بخشی مردم از نگاه معظم له، نه به معنای «مقبولیت» و نه به معنای «مشروعیت در مقام اثبات» است؛ بلکه به معنای مصطلح در فلسفۀ سیاسی یعنی «حقانیت» در نگرشی طولی است. از منظر مقام معظم رهبری، حکومت اسلامی بر دو پایۀ مشروعیت استوار است. پایۀ اصلی مشروعیت‎بخشی به حکومت، «اراده و اذن‎ الهی» و رکن دیگر آن «اراده و خواست مردم مسلمان» است. ازاین ‎رو، مردم نقش مشروعیت و حقانیت ‎بخشی به حکومت دارند، و این حق را نیز خداوند به آنها اعطا کرده است. حق مردم، «‎حقِ تَبَعی» و در طول «‎حقِ اصالی» خداوند متعال می‌باشد نه در عَرض آن. این یافته با روش توصیفی و تحلیلی از بیانات ایشان استخراج و استنباط شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Legitimization of subordinate people in Islamic government and its civilizational consequences from the perspective of Supreme Leader

نویسندگان [English]

  • Mehdi Omidi 1
  • Hamid Mohseni 2
1 Associate Professor, Department of Political Science, Imam Khomeini Research Institute, Qom, Iran
2 PhD of Transcendental Philosophy, Imam Khomeini Educational and Research Institute, Qom, Iran
چکیده [English]

In his statements, Ayatollah Khamenei has mentioned the role of "legitimizing" the people to the government, in a long-term approach of monotheistic governance. Some researchers with a special understanding of the concept of "monotheism in governance" try to justify the leadership's point of view in this regard by referring to the "acceptability theory" or by separating "legitimacy in the position of proof from the position of proof". But according to the findings of this research, legitimizing the people from the perspective of His Holiness does not mean "acceptability" nor "legitimacy in the position of proof"; Rather, it means "righteousness" in a long-term perspective in political philosophy. From the Supreme Leader's point of view, the Islamic government is based on two foundations of legitimacy. The main basis for legitimizing the government is "God's will and permission" and its other pillar is "Muslim people's will". Therefore, the people have the role of giving legitimacy and justice to the government, and this right has been granted to them by God. The right of the people is the "subordinate's right" and the "principal right" of God Almighty, not against it. This finding has been extracted and inferred from his statements by descriptive and analytical method.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Legitimacy
  • People
  • Supreme Leader
  • Islamic Government
  • Subsidiary Right
  • Original Right
قرآنکریم.
آقابخشی، علی، و افشاری (1379). فرهنگ علوم سیاسی. تهران، ‎چاپار.
باقرزاده، محمدرضا (1385). منشأ مشروعیت در جمهوری اسلامی. معرفت، ‎15( 102)، 59-73.
جمعی از نویسندگان (1395‎). رهیافتها و رهآوردها. قم، مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
بیانات آیت الله خامنه‎ ای. دسترسی در: www.khamenei.ir.
حسینی خامنه ای، سید علی (۱۳۶۲). حکومت در اسلام. تهران، سازمان صنایع ملی ایران.
حسینی خامنه ای، سید علی (1369). در مکتب جمعه (مجموعه خطبههای نمازجمعۀ تهران). تهران، مرکز مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی.
موسوی خمینی، سیدروح‎الله، (بی‎تا). صحیفۀ امام. تهران، مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینى. ‎
سیلانی، علی اکبر (1392). فلسفۀ سیاسی مقام معظم رهبری (پایان ‎نامه کارشناسی ارشد). قم، مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
شریف‎الرضى، محمدبن حسین‎  (1414ق). نهج البلاغة . (فیض الاسلام، محقق). قم، هجرت.
طریحی، فخرالدین‎بن محمد (1375). مجمع البحرین. ( احمد حسینى اشکورى، محقق). تهران، مرتضوی.
عالم، عبدالرحمن (1389). بنیادهای علم سیاست. تهران، نشرنی.
فراهیدى، خلیل‎بن احمد (1409ق). العین. قم، هجرت.
کلینی، محمدبن یعقوب (1407ق). کافی. ( علی اکبر غفاری و محمد آخوندی، محققان). تهران، دارالکتب الإسلامیة.
لاریجانی، محمدجواد (1383). نقد دینداری و مدرنیسم. تهران، اطلاعات.
مصباح یزدی، محمدتقی (1377). حکومت و مشروعیت. کتاب نقد، 2( 7)، 52.
مهاجرنیا، ‎محسن (‎1393). فلسفۀ سیاسی آیت الله خامنهای. ‎تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی.