بررسی چیستی جهاد کبیر و نقش آن در تمدن‌سازی اسلامی

نوع مقاله : مقاله ترویجی

نویسنده

استادیار معارف اسلامی دانشگاه جامع امام حسین(ع)، تهران، ایران

چکیده

حق و باطل دو جبهه تقابلی هستند که هریک شکست دیگری و تثبیت، توسعه و تجلی حاکمیت خود را در پهنه هستی دنبال می‎کند. انقلاب اسلامی به‎عنوان‎ نماینده جبهه حق و در ادامه خط انبیا برای دستیابی به آرمان نهایی تشکیل تمدن اسلامی مانند دیروز با چالش بزرگ دشمنان مستکبر و پرقدرت و تبعیت‎‎خواه مواجه است. جهاد کبیر نسخه قرآنی خداوند متعال به پیامبر اسلامˆ (ص) برای مقابله با طاعت‎خواهی کفار زمانه خود بود و امروز انقلاب اسلامی به‎واسطه شباهت وضعیتی بسیار به اوضاع پیامبرˆ (ص) در سال‎های آغازین دعوت الهی‎شان و هنگام نزول آیه جهاد کبیر، به این نسخه برای حفظ و دستیابی به اهداف ترسیمی خود نیاز مبرم دارد. نگارنده با روش توصیفی و تحلیلی، به بررسی چیستی جهاد کبیر از طریق تشریح سابقه تاریخی آن در صدر اسلام پرداخته و با رویکرد مقایسه و تطبیق آن را در ساحت انقلاب اسلامی بررسی کرده و بدین‎وسیله به نقش بی‎بدیلِ زمینه‎سازی، مانع‎زدایی و اقتدارافزایی جهاد کبیر در تمدن‎سازی اسلامی صحه گذاشته است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Investigating the Nature of Jihad e Kabir and its Role in creating the Islamic Civilization

نویسنده [English]

  • Mohamad Ali Mashayekhipoor
Assistant Professor of Islamic Studies, Imam Hossein University, Tehran, Iran m.mashayekh68@yahoo.com
چکیده [English]

Right and wrong are two opposing fronts, each of them try to defeat the other one and therefore, consolidate, develop, and manifest its own sovereignty over the universe. The Islamic Revolution, as the representative of the Right Front and the continuation of the line of prophets to achieve the ultimate goal of forming Islamic civilization, as it was in past, faces the great challenge of arrogant and powerful enemies who seek obedience of other nations. The Jihad e Kabir or cultural struggle was the Qur'anic instruction of Almighty Allah to the Holy Prophet to confront the infidels of his time who seek obedience of others. And today, the Islamic Revolution, due to the more similarity of its situation to the Prophet in the early years of his divine invitation and during the revelation of the verse of the Jihad e Kabir, urgently needs this prescription to maintain and achieve its predefined goals. Using a descriptive and analytical method, the researcher examines the nature of the Jihad e Kabir by explaining its historical background in the advent of Islam and by using an approach of comparison and adaptation has examined it in the field of the Islamic Revolution and thus has confirmed the unique role of grounding, removing the obstacles and increasing the authority of the Jihad e Kabir in creation of Islamic civilization.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Jihad e Kabir
  • Prophet of Islam
  • Infidels
  • Islamic Revolution
  • Enemy
  • Islamic Civilization
قرآن کریم.
آیتى، محمدابراهیم (1378). تاریخ پیامبر اسلام‏، تهران،‏ دانشگاه تهران.
ابدالی محمدی، اکبر. اقتصاد مقاومتی: تفسیر جهاد کبیر، قم، جهاد دانشگاهی واحد قم، 1396.
ابن‎ابى‏حاتم، عبدالرحمن بن محمد (1419ق). تفسیر القرآن العظیم، تحقیق اسعد محمد طیب، ریاض‏، مکتبة نزار مصطفى الباز،‏ ج 8.
ابن‎اثیر، مبارک بن محمد (1367). النهایة فى غریب الحدیث و الأثر، تصحیح محمود محمد طناحى و دیگران، قم، اسماعیلیان، ج 1.
ابن‎سلیمان، مقاتل (1423ق). تفسیر مقاتل بن سلیمان، ‏تحقیق عبدالله محمود شحاته، بیروت، ‏دار احیاء التراث العربى، ج 3.
ابن‎شهرآشوب مازندرانى، محمد بن علی (1379). المناقب، ‏قم، علامه، ج 1.
ابن‎فارس، ابوالحسن احمد بن زکریا (1404ق). معجم مقاییس اللغه‏، تصحیح عبدالسلام محمد هارون، قم، مکتب الاعلام الاسلامی.
جوهرى، اسماعیل بن حماد (1376ق)، الصحاح: تاج اللغة و صحاح العربیه، تصحیح احمد عبدالغفور عطار، بیروت، دار العلم للملایین، ج 2.
حمیرى، نشوان بن سعید (1420ق‏). شمس العلوم و دواء کلام العرب من الکلوم، تحقیق و تصحیح مطهر بن على اریانى و همکاران، دمشق،‏ دار الفکر.
دمشقى‏، ابن‎کثیر (بی‎تا). البدایة و النهایه، بیروت، دار الفکر، ج 3.
راغب اصفهانى، حسین بن محمد (1412ق). المفردات فى غریب القرآن، دمشق، دارالعلم، ج 1.
زبیدى، محمد بن محمد مرتضى (1414ق). تاج العروس، تصحیح على شیرى، بیروت، دار الفکر.
زمخشرى، محمود بن عمر (1407ق). الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل و عیون الأقاویل فى وجوه التأویل‏، تصحیح مصطفى حسین احمد، بیروت،‏ دار الکتاب العربى، ج 3.
سبحانى، جعفر (1385). فروغ ابدیت، قم، بوستان کتاب.
سمرقندى، نصر بن محمد (1416ق). تفسیر السمرقندى المسمى بحر العلوم‏، بیروت،‏ دار الفکر، ‏ج 2.
سیاوشی، مهدی و سیدمهدی موسوی‎نیا (1397). جهاد کبیر: مبانی دیپلماسی انقلابی از منظر قرآن کریم، تهران، دانشگاه جامع امام حسین†.
شهیدی، سیدجعفر (1362). تاریخ تحلیلی اسلام تا پایان امویان، تهران، مرکز نشر دانشگاهی.
طباطبایى، سیدمحمدحسین (1417ق). المیزان فى تفسیر القرآن، قم، دفتر انتشارات اسلامی.
طبرسى، فضل بن حسن (1372).‏ مجمع البیان فى تفسیر القرآن، ‏تصحیح فضل‏الله یزدى طباطبایى و هاشم ‏رسولى، تهران‏، ناصرخسرو، ج 7.
ـــــــــــــ (1412ق).‏ تفسیر جوامع الجامع، تصحیح ابوالقاسم‏ گرجى، قم، مرکز مدیریت حوزه علمیه قم، ج 3.
طوسى، محمد بن حسن (بی‎تا). ‏التبیان فى تفسیر القرآن‏، تصحیح احمد حبیب عاملى، بیروت، دار إحیاء التراث العربى، ج 7.
عاملی، سیدجعفر مرتضی (1400ق). الصحیح من سیرة النبی الاعظم، قم، ج 1.
عبداللهی، عباس (1396). جهاد کبیر: مبانی دیپلماسی انقلابی از منظر قرآن کریم، قم، کتاب فردا.
فراهیدى، خلیل بن احمد (1410ق). کتاب العین، قم، هجرت، ج 4.
فرجی الموتی، وجیهه (1395). «تحقق جهاد کبیر؛ لازمه پویایی جامعه اسلامی»، کنفرانس ‎بین‎المللی نوآوری و تحقیق در علوم انسانی، مدیریت و معارف اسلامی.
مجلسی، محمدباقر (بی‎تا). بحار الانوار، تهران، اسلامیه.
مشایخی‎پور، محمدعلی (1397). «تحلیلی بر طرح جهاد کبیر توسط امام خامنه‎ای در جمع دانشجویان افسری دانشگاه امام حسین†»، مجموعه چکیده مقالات همایش ملی اندیشه‎های دفاعی امام خامنه‎ای.
مطلبی جونقانی، محسن (1397). جهاد کبیر: اطاعت نکردن از دشمن، شهرکرد، مقاومت.
نجفی، محمدحسن (1430ق). جواهر الکلام، بیروت، دار احیاء التراث العربی.