شاخص‌های تمدنی نظام حکومتی پیامبر اسلام (ص)

نوع مقاله : مقاله ترویجی

نویسنده

استادیار تاریخ و تمدن اسلامی پژوهشگاه علوم اسلامی امام صادق، قم، ایران

چکیده

پیامبر اسلام… در طول دوران رسالت خویش توانست جامعه بدوی آلوده به تعصبات و خرافات را با مجاهدت عظیم خود و اصحابشان، به جامعه مترقی اسلامی تبدیل کند و در نظام حکومتی خود، شالوده و منظومۀ فکری فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی تمدن اسلامی را بر پایۀ آموزه‌های قرآن کریم استوار سازد.
این نوشتار با روش توصیفی و تحلیلی، در پی پاسخ به این سؤال اصلی است که نظام حکومتی پیامبر اسلام چه شاخص‌های تمدنی دارد. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد نظام حکومتی رسول خدا… دارای هفت شاخص اساسی بود: ایمان و معنویت، قسط و عدل، علم و معرفت، صفا و اخوت، صلاح اخلاقی و رفتاری، اقتدار و عزت، و کار و حرکت و پیشرفت دائمی.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Civilizational Criteria of the Governmental System of the Prophet of Islam (PBUH)

نویسنده [English]

  • Habib Zamani Mahjoub
Assistant Professor of Islamic History and Civilization, Imam Sadiq Institute of Islamic Sciences, Qom
چکیده [English]

During his prophecy, the holy Prophet of Islam (PBUH) could turn the primitive societ which was full of biases and superstitions to a developed Islamic society by his great efforts and the efforts of his companions and established the intellectual, cultural, social, political and economic foundation of the Islamic civilization based on the teachings of the Holy Quran in his governmental system.
Using descriptive and analytic method, the present article seeks to answer this fundamental question that: What are the civilizational criteria of the governmental system of the Prophet of Islam? The findings show that the governmental system of the holy Prophet (PBUH) had seven basic criteria: faith and spirituality, justice, knowledge, brotherhood, ethical and behavioral goodness, authority and dignity, and work and permanent movement and progress.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • The Prophet of Islam (PBUH)
  • Islamic Civilization
  • Religion
  • Governmental System
قرآن کریم.
ابن اثیر، عزالدین ابی الحسن علی (بی‌تا). اسد الغابة فی معرفه الصحابة، بیروت، دار احیاء التراث العربی.
ابن خلدون، عبدالرحمن (1352). مقدمه، ترجمه محمد پروین گنابادی، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
ابن سعد، محمد (بی‌تا). الطبقات الکبری، بیروت، دار صادر.
ابن شعبه حرانی، ابو محمد حسن بن علی بن حسین (1404ق / 1363ش). تحف العقول عن آل الرسول، تصحیح علی‌اکبر غفاری، قم، مؤسسه النشر الاسلامی.
ابن قتیبه، ابی محمد عبد الله بن مسلم (1415ق / 1373ش). المعارف، تحقیق ثروت عکاشه، قم، منشورات الشریف الرضی.
ابن هشام، عبد الملک بن محمد (بی‌تا). السیرةالنبویة، تحقیق مصطفی السقاء، ابراهیم الابیاری و عبد الحفیظ شلبی، بیروت، دار احیاء التراث العربی.
آرامسترانگ، کارن (1395). محمد؛ پیامبری برای زمانه ما، ترجمه علیرضا رضایت، تهران، حکمت.
اشویتسر، آلبرت (1997م). فلسفهالحضارة، ترجمه عبدالرحمن بدوی، بیروت، دار الاندلس.
انصاری، محمدعلی (بی‌تا). محمد؛ پیغمبر شناخته‌شده، تهران، رشدیه.
بابایی، حبیب‌الله (7/9/1397). نشست «اخوت انسانی در اندیشه امام موسی صدر»، مؤسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر، دسترسی در: 4418137/www.mehrnews.com/news/.
بلاذری، احمد بن یحیی بن جابر (1394ق / 1974م). انساب الاشراف، بیروت، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات.
بلاذری، احمد بن یحیی بن جابر (1988م). فتوح البلدان، بیروت، دار ومکتبة الهلال.
بیات، علی و سمیه طلوع برکاتی (1393). «بایسته‌های منبع‌شناسی سیرۀ نبوی»، دوفصلنامه پژوهشنامه تاریخ تمدن اسلامی، س 47، ش 2، ص 209-229.
توحیدی، محمدعلی (1396). مراحل و شیوه‌های توسعه در دولت نبوی، قم، مرکز بین‌المللی ترجمه و نشر المصطفی.
خامنه‌ای، سیدعلی (1390). انسان دویست‌وپنجاه‌ساله: بیانات مقام معظم رهبری پیرامون زندگی سیاسی مبارزاتی ائمه معصومین‰، گردآوری و تنظیم مرکز صهبا [مؤسسه جهادی]، تهران، مؤسسه فرهنگی ایمان جهادی.
خامنه‌ای، سیدعلی. بیانات مقام معظم رهبری، دسترسی در: www.khamenei.ir.
زرگری‌نژاد، غلامحسین (1384). تاریخ صدر اسلام (عصر نوبت)، تهران، سمت.
زرین‌کوب، عبدالحسین (1391). کارنامه اسلام، تهران، امیرکبیر.
زمانی محجوب، حبیب (بهار 1391). «نقش زنان صدر اسلام در امر هجرت و بیعت»، فصلنامه معرفت (ویژه تاریخ).
شمس‌الدین، محمدمهدی (1380). حرکت تاریخ از دیدگاه امام علی، ترجمه محمدرضا ناجی، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
ابن بابویه قمی (شیخ صدوق)، ابی جعفر محمد بن علی (1379ق). معانی الاخبار، تصحیح علی‌اکبر غفاری، تهران، مکتبه الصدوق.
طوسی، محمد بن حسن (1389ق / 1969م). تفسیر التبیان، نجف، مکتبة الامین.
طبرسى، رضى‌الدین حسن (1392ق). مکارم الاخلاق، قم، شریف الرضى.
فیض کاشانی، مولی محسن (1339). المحجه البیضاء، تهران، مکتبه الصدوق.
کارلایل، توماس (1318). زندگانی محمد (ترجمه از الابطال: قهرمانان)، ترجمه ابوعبدالله زنجانی، تبریز، کتاب‌فروشی سروش.
کلینى، محمد بن یعقوب (1388). الکافى، تحقیق على‌اکبر غفارى، تهران، دار الکتب الاسلامیه.
گیورگیو، کونستان ویرژیل (1343). محمد؛ پیغمبری که از نو باید شناخت، ترجمه ذبیح‌الله منصوری، تهران، مجله خواندنی‌ها.
مجلسی، محمدباقر (1403ق). بحار الانوار، بیروت، مؤسسة الوفاء.
مدرسی، محمدتقی (1385). محمد؛ قدوه و اسوه (محمد؛ پیشوای نمونه)، ترجمه مهدی عبداللهی، قم، زمزم هدایت.
مشکانی سبزواری، عباسعلی (پاییز و زمستان 1394). «ظرفیت‌های تمدن‌سازی سیره نبوی»، دوفصلنامه اندیشه تمدنی اسلام، ش 1، ص 236-263.
مطهری، مرتضی (1369). مجموعه آثار، تهران، صدرا، ج 2.
نصر، سیدحسین (1386). معرفتجاودان (مجموعه مقالات سیدحسین نصر)، به اهتمام حسن حسینى، تهران، مهر نیوشا.
الهامی‌نیا، علی‌اصغر و دیگران (1385). درس‌هایی از سیره محمد پیامبر اعظم، تهران، سازمان مطالعات و تحقیقات بسیج.
واقدی، محمد بن عمر (بی‌تا). المغازی، تحقیق مارسدن جونز، بیروت، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات.
یعقوبی، احمد بن ابی یعقوب (2535). تاریخ یعقوبی، ترجمه محمدابراهیم آیتی، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب.