شاخص های تمدن (در دو رویکرد عرفی و قدسی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار تاریخ وتمدن اسلامی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، قم، ایران

چکیده

شاخص‌ های تمدن را از دو منظر می‌توان فهرست کرد و در سنجش تمدن‌ ها به کار بست: منظر مدرن غربی که بیشتر معطوف به تمدنِ سکولارِ شکل‌ گرفته در مغرب‌ زمین است؛ منظر قدسی که معطوف به تمدن اسلامی و منابع و مصادر مربوط به آن (به‌ ویژه قرآن) در مشرق‌زمین است. آنچه در این نوشته به روش استقرایی بیان خواهد شد، ارائۀ نمونه‌ ای از شاخص‌های جدید دربارۀ تمدن در گفتمان سکولار امروز غرب است. پس از مرور شاخص‌ های عرفی و دنیوی تمدن غرب، به برخی شاخص‌ های تمدنیِ برآمده از قرآن (همچون شاخص‌ های اخلاقی تمدن، شاخص‌ های عقیدتی تمدن و شاخص‌ های اجتماعی تمدن) نیز توجه خواهد شد تا روشن شود افزون بر شاخص‌ های مدرن که هریک در تجربۀ انسانی درخور اعتنا و البته نقدشدنی است، می‌ توان به شاخص‌ های متفاوت تمدنی نیز اندیشید و با رویکردی متفاوت به تحلیل و ارزیابی تمدن‌ های بشری پرداخت. تأکید بر چنین شاخص‌ های دینی و قرآنی در ترسیم فرایند متفاوت از تمدن اسلامی و تعیین حدود و ماهیت متمایز آن از تمدن غربی بسیار حیاتی و مهم خواهد بود.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Criteria of Civilization (in Customary and Divine Approaches)

نویسنده [English]

  • Habibollah Babaei
Associate Professor of Islamic History and Civilization, Research Institute of Islamic Sciences and Culture, Qom, Iran
چکیده [English]

Criteria of civilization can be listed and applied in evaluating civilization from two perspectives; the modern western perspective which is inclined towards the secular civilization formed in the West; the divine perspective which is inclined towards the Islamic civilization and its related sources (especially the Holy Quran) in the East. What is mentioned in the present article using inductive method is an instance of the new criteria regarding civilization in today’s secular discourse of the West. After reviewing the customary and worldly criteria of the western civilization, some of the civilizational criteria taken from the Quran (ethical criteria of civilization, doctrinal criteria of civilization, and social criteria of civilization) are taken into consideration to clarify that in addition to the modern criteria which are worthy of consideration and of course can be criticized in human experience, different criteria of civilization can be studied and human civilizations can be analyzed and evaluated using a different approach. Emphasis on such religious and Quranic criteria is essential and highly important in formulating a different process of the Islamic civilization and determining its distinctive nature and boundaries from the western civilization.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Civilization
  • Welfare
  • Comprehensiveness
  • Controlling Violence
  • Order and Discipline
  • Monotheism (Tawhid)
  • Beneficence
  • and Reformation

مراجع

کتابنامه
قرآن‌کریم.
هومر (1378).  اودیسه(سرود چهاردهم)، ترجمۀ سعید نفیسی، تهران، علمی فرهنگی.
Bierstedt, Robert (1966). “Indices of Civilization”, the American Journal of Sociology, Vol. 71, No. 5 (Mar., 1966).
Boris, Kapustin (2009). “Some Political Meanings of ‘Civilization’”, Diogenes, Paris,  France, No. 56.
Callingwood, R. G. (1947). The New Leviathan, or Man, Society, Civilization,
      And Barbarism, Oxford, Clarendon Press.         
Gong, Gerrit W(2002). “Standards of civilization today”, in Mehdi Mozaffari,
      Globalization and Civilizations, Routledge.
Jacobson, N. P (1952). “The problem of Civilization”, Ethics, Vol. 63, No. 1 (Oct., 1952).
Kumar, Ravindra, The Fundamentals of Civilization (www.Fredsakademiet.dk/library/kumar/kumar3.htm).
Mazlish, Bruce (2001). “Civilization in a Historical and Global Perspective”, International Sociology Vol, 16, No 3.
McKeon, Richard (1981). “Philosophy as an Agent of Civilization”, Philosophy and Phenomenological Research, Vol. 41, No. 4.
Newman, Jay (1979). “Two Theories of Civilization”, Philosophy, Vol. 54, No. 210. (Oct., 1979).
Robert A, Paul (1998). “The Genealogy of Civilization”, American Anthropologist, New Series, Vol. 100, No. 2.
Szakolczai, Arpad (2001). “Civilization and its Sources”, International Sociology, 16: 369.
Tiryakian, Edward A (2001). “Introduction: The Civilization of Modernity and the Modernity of Civilizations”, International Sociology, 16: 277.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 22 اردیبهشت 1401
  • تاریخ بازنگری: 04 مرداد 1401
  • تاریخ پذیرش: 22 مرداد 1401

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار